BAMRO

Omvang en cyclus van willekeurige executies in Irak kunnen een misdaad tegen de menselijkheid zijn: Speciale Rapporteurs

De systematische executies door de regering van Irak van ter dood veroordeelde gevangenen op basis van met marteling besmette bekentenissen, en op grond van een dubbelzinnige antiterrorismewet, komen neer op willekeurige levensberoving volgens het internationaal recht en kunnen neerkomen op een misdaad tegen de menselijkheid, zeiden mensenrechtenexperts vandaag.

"We zijn gealarmeerd door het hoge aantal executies dat sinds 2016 publiekelijk is gemeld, bijna vierhonderd, waaronder 30 dit jaar, en de expliciete politieke toezegging om door te gaan met het uitvoeren van doodvonnissen, met totale minachting voor de gemelde onregelmatigheden in de rechtspleging, gevallen van gedwongen verdwijningen en door marteling aangetaste bekentenissen, die tot deze oneerlijke vonnissen hebben geleid", aldus de Speciale Rapporteurs.

Met een officieel verslag van 8.000 gevangenen in de dodencel in Irak, zeiden de experts dat wanneer willekeurige executies op een wijdverbreide en systematische basis zijn, ze kunnen neerkomen op misdaden tegen de menselijkheid, waarbij strafrechtelijke verantwoordelijkheid wordt betrokken bij elke ambtenaar die betrokken is bij dergelijke daden, hetzij rechtstreeks, hetzij door instemming.

Retentionistische staten, zoals Irak, zijn niet ontheven van hun verplichtingen onder het internationaal recht, dat de toepassing van de doodstraf beperkt tot de "ernstigste misdaden", dat wil zeggen opzettelijk doden.

"We dringen erop aan dat de meeste misdaden die worden beschreven in de artikelen (2) en (3) van de antiterrorismewet nr. 13 van 2005 en op basis waarvan personen ter dood worden veroordeeld, niet voldoen aan de drempel van de 'meest ernstige misdaden', waardoor deze executies willekeurig van aard zijn", aldus de experts. "Het vermeende politieke gebruik van doodvonnissen, voornamelijk tegen soennitische Iraakse mannen, is zeer verontrustend."

Niet alleen worden terdoodveroordeelden onderworpen aan ernstige psychologische pijn en lijden vanwege het gebrek aan informatie over de datum van executie, maar ze worden naar verluidt ook gemarteld en ondergaan andere vormen van mishandeling in de beruchte al-Nasiriyah-gevangenis, waaronder gebrek aan toegang tot voldoende voedsel en schoon drinkwater. Ze worden ook medische zorg ontzegd voor ernstige en besmettelijke ziekten, wat leidt tot vroegtijdige sterfgevallen in hechtenis.

"We zijn geschokt door de tientallen gerapporteerde doden in de al-Nasiriyah-gevangenis als gevolg van marteling en erbarmelijke detentieomstandigheden", zeiden de experts. "We herinneren de regering van Irak aan haar verantwoordelijkheid voor de dood van gevangenen, onder internationaal recht, totdat een dergelijke verantwoordelijkheid is weerlegd, door middel van een grondig en onpartijdig onderzoek, in overeenstemming met de relevante internationale normen, zoals uiteengezet in het Minnesota Protocol on the Investigation of Potentially Unlawful Death (2016)."

De deskundigen drongen er nogmaals bij de Iraakse regering op aan om alle executies onmiddellijk stop te zetten, te zorgen voor een eerlijk nieuw proces voor gevangenen in de dodencel, met name degenen die worden beschuldigd van aan terrorisme gerelateerde misdrijven, en onmiddellijk een grondig en onpartijdig onderzoek in te stellen naar alle beschuldigingen van gedwongen verdwijningen, marteling en mishandeling, in overeenstemming met internationale normen. De resultaten van dergelijke onderzoeken moeten openbaar worden gemaakt.

De deskundigen hebben hun bezorgdheid met de regering gedeeld en bevestigen hun bereidheid om met de Iraakse autoriteiten samen te werken om een einde te maken aan deze schendingen, de daders voor het gerecht te brengen en schadeloosstelling te bieden aan de slachtoffers en hun families.