BAMRO

Herziening van het handboek van de Verenigde Naties inzake het voorkomen van en onderzoeken van buitengerechtelijke, willekeurige en standrechtelijke executies

Achtergrond van het Minnesota Protocol
De verplichting van staten om het leven te respecteren en te beschermen en de procedurele verplichting om verdachte sterfgevallen te onderzoeken, hebben een sterke basis in het internationaal recht. In het kader van de Verenigde Naties worden deze verplichtingen toegelicht in twee belangrijke documenten: de United Nations Principles on the Effective Prevention and Investigation of Extrajudicial, Arbitrary and Summary Executions (1989) en het begeleidende document, het United Nations Manual on the Prevention and Investigation of Extrajudicial, Arbitrary and Summary Executions (1991). die nu gewoonlijk het Minnesota-protocol wordt genoemd.

Het werk dat in het kader van het Minnesota-protocol van 1991 werd gedaan, was ongekend en had een aanzienlijke impact. Aangezien de Speciale Rapporteur en het OHCHR echter zijn geïnformeerd door praktijkmensen die dit document gebruiken, is de tijd gekomen om het te herzien om rekening te houden met ontwikkelingen in het internationaal recht en de forensische wetenschap. Het actualiseren van deze fundamentele VN-tekst, die richtsnoeren biedt voor de praktische uitvoering van de plicht om het leven te beschermen en de verplichting om mogelijk onwettige sterfgevallen te onderzoeken, zorgt ervoor dat deze de komende decennia relevant is. De Commissie voor de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties had in een aantal resoluties inderdaad opgeroepen tot een dergelijke herziening (waarnaar de Mensenrechtenraad, de opvolger ervan, later ook verwees).

Beoordeling proces
Het raadplegingsproces over de herziening van het Protocol van Minnesota is in april 2015 formeel van start gegaan, op basis van een verkennende studie om gebieden voor hervorming te identificeren, met de benoeming van een adviesgroep en twee werkgroepen*, waarvan de laatste verantwoordelijk zal zijn voor het opstellen van het herziene document. De adviesgroep bestond uit 73 leden die een breed scala aan vaardigheden en expertise uit alle continenten vertegenwoordigden. Een van de werkgroepen hield zich bezig met forensisch onderzoek, terwijl de andere zich bezighield met forensisch onderzoek.

Belanghebbenden werd verzocht om uiterlijk op 15 juni 2015 een eerste schriftelijke opmerkingen in te dienen als onderdeel van het eerste raadplegingsproces*. Van 30 juni tot en met 1 juli 2015 vond in Genève een eerste vergadering plaats tussen de twee werkgroepen.

Op 29 oktober 2015 presenteerde de Speciale Rapporteur zijn jaarlijks thematisch rapport 2015 aan de Algemene Vergadering in New York (A/70/304), waarin hij de context schetste voor de herziening van het Minnesota Protocol en het proces toelichtte. Tijdens de interactieve dialoog spraken verschillende staten hun steun uit voor de herziening. Zo verklaarde de Europese Unie namens haar leden dat "de EU de Speciale Rapporteur wil prijzen voor zijn actieve deelname aan de actualisering van het Handvest van de Verenigde Naties van 1991 inzake de preventie van en het onderzoek naar buitengerechtelijke, willekeurige en standrechtelijke executies. Zoals de Speciale Rapporteur vandaag benadrukte, biedt het Handboek inderdaad belangrijke richtlijnen over hoe de principes van de Verenigde Naties over deze kwesties kunnen worden toegepast in overeenstemming met het internationaal recht.

Op dezelfde dag hield de Speciale Rapporteur een nevenevenement over de herziening van het Protocol van Minnesota voor staten en het maatschappelijk middenveld op het hoofdkwartier van de Verenigde Naties. De Speciale Rapporteur en de voorzitters van de werkgroepen gaven informatie over de tot nu toe geboekte vooruitgang en gingen een dialoog aan met de deelnemers.

De tweede vergadering van de werkgroepen vond plaats in Genève van 4 tot en met 6 februari 2016. Op 5 februari werd in het Palais des Nations een nevenevenement gehouden, waarvoor alle staten en andere geïnteresseerden waren uitgenodigd. Het evenement bracht vertegenwoordigers van meer dan 25 staten samen en bood hen een nieuwe gelegenheid om in contact te komen met de Speciale Rapporteur en het OHCHR.

De resultaten van de vergadering van de werkgroep van februari werden voor commentaar verspreid onder de leden van de adviesgroep. Het werd vervolgens herzien op basis van hun suggesties en aanbevelingen voor openbare raadpleging.

Het herziene Minnesota-protocol werd vervolgens opengesteld voor openbaar commentaar van staten, de academische wereld, het maatschappelijk middenveld en andere geïnteresseerde partijen tijdens een zes weken durende raadpleging die liep van 11 april tot 23 mei 2016.

Op 20 juni 2016 diende de Speciale Rapporteur zijn thematisch rapport in bij de Mensenrechtenraad, inclusief een addendum (A/HRC/32/39/Add.4) waarin de leden van de Raad werden geïnformeerd dat de opmerkingen die tijdens de tweede openbare raadpleging waren ontvangen, waren verwerkt in een herzien ontwerp, dat de werkgroepen, en vervolgens de Adviesgroep, gingen onderzoeken.

Op 31 juli 2016 heeft de Speciale Rapporteur, namens de deskundigen, de tekst ter publicatie overgemaakt aan de Hoge Commissaris.